brengt je verder

Hoe slim zijn leren kan belemmeren

Stel je een leerling voor, we noemen hem Tom. Hij voelt zich een slimme jongen. Hij krijgt regelmatig complimenten voor zijn prestaties. Ook zijn klasgenoten denken dat hij slim is.

Maar als hij een moeilijke opdracht krijgt - hij moet er echt moeite voor doen om deze op te lossen - raakt hij al snel ontmoedigd. Hij denkt dat klasgenoten hem sloom of zelfs minder slim zullen vinden, als hij niet snel met de goede oplossing komt. Om gezichtsverlies te voorkomen zegt hij dat de opdracht saai is en verliest hij zijn betrokkenheid.

Dit beeld zal voor iedere leraar herkenbaar zijn. Dit past namelijk bij een leerling met een zogenaamde ‘fixed mindset’; hij gelooft dat slim zijn – of intelligentie - een vast gegeven is.

Leerlingen met een dergelijke mindset zijn meer bezig met het bewijzen van wat ze kunnen, dan met echt leren. Ze willen makkelijke successen en ze vinden het prettig om beter te zijn dan anderen. Ze vermijden uitdagingen en zullen zich niet tot het uiterste inspannen.

Als het moeilijker wordt – en dat wordt het natuurlijk naarmate hun onderwijsloopbaan vordert - voelen ze zich zwak, ze lopen er voor weg. Ze twijfelen of ze het wel aankunnen. Ze kunnen hun hun zelfvertrouwen verliezen en het doorzettingsvermogen kan afnemen.

Hoe leerlingen aan een fixed mindset komen

Misschien een verrassende analyse, maar wat doen we als leraar, ouder of leidinggevende? We belonen kinderen om wat ze kunnen, niet om het leren. Veel kinderen horen al vroeg van hun ouders: Goed zo!, Wat knap!, Jij was de beste!, Dat heb je mooi gemaakt!, Dat kun jij goed, zeg!

Ik hoor het mijzelf zeggen toen ik mijn kind leerde fietsen en toen ze hun eerste werkjes mee naar huis namen. Mijn reactie op die scheve brievenstandaard voor vaderdag past ook in dat rijtje.
Ouders horen ook graag dat hun kind beter is dan die jongen van even verderop (met die ouders met een topbaan), het hoogste cijfer van de klas heeft. Ze vinden het fijn wanneer de juf vertelt dat hun kind zo goed is in rekenen dat het voor loopt in het boek.

Kinderen horen hun ouders termen als slim, snel, sloom, dom of snugger gebruiken om andere mensen (kinderen en volwassenen) te typeren.
Ouders en leraren met een fixed mindset geven die vaak door aan hun kinderen/leerlingen!

Hoe je een growth mindset stimuleert

In plaats van het complimenteren en prijzen van het kind, kun je ook aandacht geven aan zijn inzet en interesse tonen in waar ze mee bezig zijn. Bijvoorbeeld door vragen te stellen over de keuzes die ze maken (waarom gebruik je die kleuren in je tekening, hoe heb je dat aangepakt?).

Zie het niet als je taak om kinderen zelfvertrouwen te geven. Maar zie het als je taak om:

  • inspanning te leren waarderen in plaats van succes:
  •  te leren van fouten in plaats van zich er voor te schamen.
  • ze nieuwsgierig te maken.
  • vragen te stellen en zich te verwonderen over de wereld om zich heen (bijvoorbeeld over de regenboog, over het gedrag van de insecten die ze waarnemen, over het weer, over vliegtuigen…).

En stimuleer ze vervolgens om op onderzoek uit te gaan.

Jankees Dekker
projectleider Growth Mindsets
Bazalt Groep

 

Growth Mindsets is een project van :

  Logo Bazalt Groep liggend links RGB 2.0