“Top, een tien zonder dat je er voor hebt geleerd. ”, “Wat een prachtige tekening, je lijkt Picasso wel”, ”Ga zo door, dan word jij de nieuwe Messi.”

De meeste ouders complimenteren hun kinderen vaak; dat zou hun eigenwaarde en prestaties ten goede komen. Maar volgens een recente studie doet dat meer kwaad dan goed. 

Voor het onderzoek werden 128 leerlingen uit groep 5 in twee groepen verdeeld. Ze kregen een eenvoudige IQ-test. Eén groep kreeg als uitslag dat ze het bijzonder goed gedaan hadden en dat ze erg slim zijn. Een andere groep kreeg als uitslag dat ze het bijzonder goed gedaan hadden en dat ze daarvoor hard gewerkt hebben. De ene groep werd dus gecomplimenteerd voor hun intelligentie, de andere voor hun inzet.

Aan alle leerlingen werd gevraagd of ze een iets moeilijkere test wilden doen. De leerlingen uit de groep die werd gecomplimenteerd voor hun intelligentie waren terughoudend. Van de groep die werd gecomplimenteerd voor hun inzet wilde 90% zijn tanden zetten in de meer uitdagende test. Op die laatste test presteerden de leerlingen uit de groep die werd gecomplimenteerd voor hun inzet significant beter. Zij kregen de boodschap dat ze hun score konden verbeteren door harder hun best te doen. Veel van de kinderen die het label slim hadden gekregen presteerden het slechtst van allemaal. De slimme kinderen dachten dat ze het goed zouden doen zonder enige inspanning.

Complimenteren kan zorgen voor lagere prestaties

"In tegenstelling tot wat veel mensen denken, geven complimenten over hun intelligentie leerlingen geen zelfvertrouwen en maakt niet dat ze beter gaan leren", zegt Carol Dweck, professor ontwikkelingspsychologie aan de Stanford University en schrijver van het boek Mindset: the new psychology of succes.

Haar opzienbarende onderzoek heeft ze herhaalt bij honderden leerlingen van verschillende sociaal-economische achtergronden. Ze toonde aan dat leerlingprestaties verslechteren als leerlingen alsmaar horen hoe slim ze zijn: leerlingen die te veel complimenten krijgen nemen minder vaak risico’s, zijn faalangstig en geven sneller op als ze voor een uitdaging gesteld worden.    

Ouders zouden zich bewust moeten worden van hun impact als ze hun kinderen complimenteren met hoe slim en getalenteerd ze zijn. Kinderen zullen gaan geloven dat ze gewaardeerd worden om hoe slim ze zijn en dat maakt dat ze niet willen leren.

Als ouders, leerkrachten en andere opvoeders zeggen dat een kind slim is, wil het kind dit in alles waarmaken. Hij of zij wordt gewaardeerd om zijn slimheid en niet om zijn echte kwaliteiten. Het kind neemt geen risico’s waarmee hij dit overhoop kan gooien en het label ‘dom’ kan krijgen. Oftewel: een slim kind denkt vaak dat meer inzet leveren alleen iets is wat domme kinderen hoeven te doen.

Wees specifiek met je complimenten en durf ook geen compliment te geven

"De sleutel is om specifiek te zijn in de complimenten die je geeft. Ouders zouden hun kinderen moeten prijzen om hun inzet, hun concentratie, om hun strategieën", zegt Dweck.

Als je kind bijvoorbeeld thuiskomt met een 10, en je weet dat het bijna niet heeft geleerd, zeg dan eens dat het volgend schooljaar een moeilijker vak probeert. Als hij het winnende  doelpunt scoort, zeg ‘m dan niet dat hij de beste van zijn team is, maar vraag hem hoe heeft getraind om zo hard te kunnen lopen.

De keerzijde is dat ouders ook eerlijk moeten zijn als hun kind het niet zo goed doet als de rest. Als je dochter laatste is geworden bij het hardlopen en je weet dat dat is doordat ze jonger is en minder wedstrijdervaring heeft dan haar tegenstanders, is het beter haar te zeggen dat ze het niet verdiend heeft om te winnen omdat ze nog moet verbeteren.

Maar het is moeilijk om kinderen niet te complimenteren met hoe slim of perfect ze zijn. We denken dat ze zullen denken dat ze slim zijn en dat ze daardoor het zelfvertrouwen hebben dat ze het goed zullen doen op school.  

Tips voor ouders

1. Vermijd dat je je kinderen labelt.
   Door de inzet van je kind te complimenteren krijgt je kind de boodschap dat hij of zij kan veranderen en verbeteren. Het label dat hij slim is geeft hem of haar de boodschap dat hij of zij weinig invloed heeft op hoe men over hem denkt.
   
   Denk ook na over wat hoe je jezelf labelt (ik ben goed in …, ik kan niet …) en anderen (hij is erg onhandig in …, zij is heel goed in …)
   
   
2. Leer je kinderen al vroeg dat je hersens als een spier zijn die je sterker kunt maken door te trainen. 
   Dit geeft kinderen de boodschap dat zij invloed hebben op hun intelligentie. Dit kan  ongemotiveerde tieners weer in hun kracht kan zetten.
   
   
3.  Voel je niet schuldig. 
   Ouders prijzen hun kinderen vaak om het kind zich goed te laten voelen of om hun kinderen te behoeden voor fouten. Maar het is heel belangrijk dat je je kinderen leert om met tegenslag om te gaan en zich te focussen op manieren om beter te worden.